Raporun tamamına ulaşmak için tıklayın
Rus Savaş Makinesi Ukrayna’da Neye Hazırlanıyor? Siyasi-Askeri ve Jeostratejik Değerlendirme
Dr. Can Kasapoglu, Güvenlik ve Savunma Programı Direktörü, EDAM
Sine Özkaraşahin, Analist, EDAM Güvenlik ve Savunma Programı
Yönetici Özeti
- Rusya Federasyonu’nu yöneten, Sovyet istihbarat ve güvenlik elitinin (silovik) nazarında, Moskova’nın etki alanı dışında kalan bağımsız Ukrayna Devleti, jeopolitik bir anomalidir. Kiev’in, egemenlik haklarından neşet eden hareket serbestisi içinde, NATO üyeliği hedefi takip etmesi ise, Kremlin tarafından beka seviyesinde bir milli güvenlik tehdidi olarak değerlendirilmektedir. Konuyu daha tehlikeli kılan husus, Ukrayna’ya ilişkin bu bakış açısının, eski Sovyet coğrafyasının geneline teşmil edilebilir olmasıdır. Devlet Başkanı Putin’in Temmuz 2021 tarihli makalesinde vurgulandığı üzere, Moskova, Rusya, Ukrayna ve Belarus’u aynı milli kimlik ve siyasi bütünlük içinde değerlendirmektedir.
- Rusya Federasyonu Silahlı Kuvvetleri, kuvvet hazırlama prensiplerinin merkezinde yer alan ve doktrin temelleri 2. Rus – Çeçen Savaşı’na dayanan ‘taktik taburlardan’ yaklaşık 60’ını (tüm taktik tabur mevcudunun yaklaşık üçte biri), muhtemel harekat toplanma bölgelerine sevk etmiştir. Bu sayı, birkaç hafta içinde, hava indirme birlikleri ve diğer askeri bölgelerden gelen takviyeler ile 70 – 80 taktik tabur bandına yükseltilebilir. Böyle bir konsantrasyon, bilinen askeri matematik modellemeler ile, 40 milyonun üzerinde nüfusu olan ve 600 bin kilometrekareye yayılan Ukrayna’nın topyekun işgali için yeterli olmayacaktır. Öte yandan, yine aynı kuvvet, doğru bir harekat tasarısı ile, Ukrayna’nın Karadeniz ve Azak Denizi sahillerinden izole bir kara devletine dönüştürülmesi ya da Dinyeper Nehri’ne kadar işgal edilmesi için yeterli olabilecektir.
- Deniz piyadelerinin yığınağa dahil edilmeleri ve farklı donanma sorumluluk sahalarından çıkarma gemilerinin Karadeniz’e seyire başlamaları, Odessa başta olmak üzere, Karadeniz sahilinde amfibi harekat planı emaresi olarak yorumlanabilir. Başarılması halinde Odessa’nın Rus kontrolüne geçmesi, Ukrayna ekonomisi için bir yıkım olacaktır.
- Hava İndirme Birlikleri (VDV) olası genel taarruzun başarısı için kritiktir. Rusya Federasyonu Silahlı Kuvvetleri’nin muharip kapasitesi en yüksek unsurları olan söz konusu birlikler, çok farklı harekat tasarılarında, esnek biçimde kullanılabilir.
- Belarus topraklarının Rusya’ya harekat için kullandırılması, Moskova açısından çok önemli bir avantajdır. Ukrayna’nın kuzeyinde bir cephe açılması, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’ni Kiev’in savunulması için büyük bir kuvvet ayırmaya zorlayacak ve konsantrasyonunu dağıtacaktır. Halihazırda, açık-kaynaklı istihbarat verileri, Belarus topraklarına Rusya Federasyonu Silahlı Kuvvetleri sevkıyatı olduğunu göstermektedir.
- Rusya Federasyonu Silahlı Kuvvetleri, taktik, operasyonel ve stratejik seviyedeki komutanlar ve karargahları ile Suriye’de kritik muharip tecrübe kazanmıştır. Benzer şekilde, birçok Rus silah sistemi de Suriye’de denenmiştir. Söz konusu deneyim, Ukrayna’da önemli bir avantaj olacaktır.
- Bununla birlikte, silahlı çatışmanın, birçok faktör ve parametrenin etkileşimine bağlı, karmaşık sistem (complex system) olduğu da bir gerçektir. Denklemin girdilerinde yaşanacak küçük değişimler, çatışmanın siyasi-askeri sonucunda çok büyük sapmalara neden olabilir. Rusya’nın sorunsuz bir zafer kazanması kesin değildir. Ukrayna’ya yönelik 70 – 80 taktik tabur ile icra edilecek, yüzlerce kilometre derinlikte ikmal hatları gerektirecek ve askeri istihbarat gereksinimleri üst düzey olacak bir genel taarruz, 2008 Gürcistan ve 2014 Kırım örnekleri ile kıyaslanamayacak kadar büyük çaplı bir girişimdir.
- Askeri denge Rusya’dan yanadır. Öte yandan, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, Rus birliklerini taarruzun hemen başında durdurmak gibi gerçekçi olmayan bir hedef yerine, ülke derinliğinde oynak savunma (mobile defense) çerçevesinde bir müdafi harekat tasarısını benimser, imkan olduğunda çatışmayı meskun mahale taşır, amfibi harekat ya da hava indirme faaliyeti icra eden birlikleri hızla kuşatıp izole edebilir, ayrıca, ülke derinliğinde uzayan ve demiryollarına dayanacak olan Rus ikmal hatlarını hedef alırsa, durum Rusya için içinden çıkılmaz bir hal alabilir.
